Çinli bilim insanlarının Wuhan’da birinci sefer ‘viral pnömoni’ riski konusunda tüm dünyayı uyardığı tarihten bu yana beş yıl geçti. Dünya Sıhhat Örgütü nihayet Wuhan’daki Viroloji Enstitüsü’nden virüsün kökenine ait bilgilerin paylaşılmasını ‘Bu ahlaki ve bilimsel bir zorunluluktur’ diyerek istedi.
Dünya Sıhhat Örgütü’nün (DSÖ=WHO), gezegeni altüst eden salgının başlangıcından beş yıl sonra bu türlü bir davet yapması reaksiyon çekti.
DSÖ Pazartesi günü yaptığı açıklamada, “Covid-19’un kökenlerini anlayabilmemiz için Çin’den data ve erişim paylaşması davetinde bulunuyoruz. Bu ahlaki ve bilimsel bir zorunluluktur” dedi.
Covid-19 dünya genelinde yedi milyondan fazla insanı öldürdü, ekonomileri parçaladı ve sıhhat sistemlerini felç etti. DSÖ, “Ülkeler ortasında şeffaflık, paylaşım ve iş birliği olmadan dünya gelecekteki salgınları ve pandemileri önleyemez ve bunlara hazırlıklı olamaz” dedi.
PEKİN: HİÇBİR ŞEYİ SAKLAMADIK
Pekin ise DSÖ’nün ricasına sert karşılık vererek Covid hakkında “hiçbir şeyi saklamadan” bilgi paylaştığını söyledi.
Çin Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Mao Ning, “Beş yıl evvel… Çin, salgın bilgilerini ve viral gen dizisini çabucak DSÖ ve milletlerarası toplumla paylaştı. Hiçbir şeyi saklamadan, tedbire, denetim ve tedavi tecrübemizi paylaştık ve milletlerarası toplumun pandemiyle çaba çalışmalarına büyük bir katkı sağladık” dedi.
Peki bu jet cevap salgına ait şeffaf bir bilgi ağının oluşturulmadığını mı yansıtıyor? Ya da Çin’de elde edilen yeni bilgilerin DSÖ dışındaki kurumlarla paylaşıldığını mı? Pek çok soru işareti hala cevapsız.
O AÇIKLAMA 5 YAŞINDA
DSÖ, 31 Aralık 2019’da Çin’deki ülke ofisinden, Wuhan kentindeki “viral pnömoni” olaylarıyla ilgili bir medya açıklaması aldı. BM sıhhat kuruluşu, “Bundan sonraki haftalarda, aylarda ve yıllarda Covid-19 hayatlarımızı ve dünyamızı şekillendirmeye başladı” dedi ve ekledi:
– Bu dönüm noktasının 5. yılını anarken, değişen ve kaybedilen hayatları onurlandırmak, Covid-19 ve Uzun Covid’den muzdarip olanları tanımak, bize bakmak için çok şey feda eden sıhhat çalışanlarına şükranlarımızı sunmak ve daha sağlıklı bir yarın inşa etmek için, Covid-19’dan ders çıkarmayı taahhüt etmek için bir ‘an’ ayıralım.
DÜNYA BİR SONRAKİ PANDEMİYE HAZIR MI?
Bu ayın başlarında, DSÖ Genel Müdürü Tedros Adhanom Ghebreyesus, dünyanın bir sonraki pandemiye hazır olup olmadığına ait açıklamalarda bulundu:
– Bir sonraki pandemi bugün gelse bile, dünya beş yıl evvel Covid-19’a bir destek noktası sağlayan birebir zayıflık ve savunmasızlıklardan kimileriyle karşı karşıya kalacaktır. Lakin dünya tıpkı vakitte pandeminin bize öğrettiği acı dolu derslerin birçoklarını da öğrendi ve gelecekteki salgınlara ve pandemilere karşı savunmasını güçlendirmek için değerli adımlar attı.
Aralık 2021‘de, Covid’in neden olduğu yıkımdan korkan ülkeler, pandemi tedbire, hazırlık ve müdahale konusunda bir mutabakat taslağı hazırlamaya karar verdi. Muahedeyi müzakere eden DSÖ’nün 194 üye devleti, muahedenin içermesi gereken şeylerin birçoklarında anlaştı, lakin pratik mevzularda takılıp kaldılar.
Bir sonraki pandemi vurduğunda kenara çekilmekten çekinen ilaç sanayisine sahip batılı ülkeler ile yoksul ülkeler ortasında kıymetli bir fay çizgisi bulunuyor:
“Ortaya çıkan patojenleri (mikropları) süratle paylaşma zaruriliği ve
ardından ortaya çıkacak
aşı ve ilaçlar üzere bunlardan elde edilen pandemiyle gayret faydaları”
Müzakereler için son tarih Mayıs 2025
*** Agence France-Presse
*** THE GUARDIAN