Türkiye’nin Suriye idaresiyle deniz yetki sonları üzerinde yapmayı planladığı mutabakat, Doğu Akdeniz’deki güç ve stratejik istikrarları esaslı formda değiştirebilir. Bu gelişme, Güney Kıbrıs Rum Yönetimi’ni (GKRY) harekete geçirdi. GKRY, tek taraflı olarak ilan ettiği Münhasır Ekonomik Bölge (MEB) içindeki 5 ve 10’uncu parsellerde sondaj çalışması yürütülecek.
Türkiye ile Suriye ortasındaki deniz yetki sonlarının belirlenmesine yönelik yapılması planlanan muahede, Doğu Akdeniz’in güç ve strateji açısından değerini bir kere daha gözler önüne serdi. Bu muahede, yalnızca iki ülke ortasındaki bağları güçlendirmekle kalmayacak, tıpkı vakitte bölgedeki güç kaynaklarının paylaşımını ve ekonomik çıkarları müdafaayı amaçlıyor. Türkiye’nin deniz yetki sonlarını genişletmesi, ülkenin bölgedeki jeopolitik gücünü artıracak ve güç koridoru oluşturma noktasında büyük bir stratejik fırsat sağlayacak.
Türkiye’nin, Suriye ile yapmayı planladığı deniz yetki sonlandırma mutabakatı, bölgedeki güç zenginliklerine olan erişimi yine şekillendirebilir. Doğal gaz ve petrol rezervlerinin aktif bir biçimde kıymetlendirilmesi, uzun vadede Türkiye iktisadına büyük katkılar sağlayacak. Bununla birlikte, Türkiye’nin bölgedeki güç transfer yollarının merkezi haline gelmesi, stratejik bir üstünlük yaratacak.
Bu gelişmeyi, GKRY tehdit olarak görüyor. GKRY, adanın tamamını temsil ettiğini öne sürerek kendi MEB’ini ilan etmiş ve bu alan üzerinde hak sav etmeye başlamıştı. Lakin memleketler arası hukuk çerçevesinde, GKRY’nin adanın tamamını temsil etme yetkisi bulunmuyor. Bu sebeple GKRY’nin MEB oluşturma ve ihale etme hakkı yok. Buna karşın, 5 ve 10’uncu parsellerde Exxon Mobil’in sondaj yapmasını talep eden Rum idaresi, bu bölgedeki güç hakları konusunda ısrarcı. 2021 yılında bu alanlarda sismik araştırmalar yapan Exxon Taşınabilir, 24 Aralık prestijiyle sondaj çalışmalarına başladı. GKRY tarafından ilan edilen NAVTEX kapsamında başlayan sondaj çalışmaları, 24 Şubat 2025’te sonlandırılacak. Exxon Mobil’in yürüttüğü bu çalışmalar, Türkiye’nin kıta sahanlığı sonlarıyla çakışan alanlarda gerçekleşiyor.